استدلال قرآنی در اثبات نسل پیامبر اکرم

به گزارش واحد خبر ‌روابط عمومی ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات استان کردستان، از مباحث مهم و چالشی که از دیرباز مورد بحث و گفتگوی عالمان دین قرار گرفته، انتشار نسل پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله از صدیقه کبری سلام الله علیها است. در زمان کنونی نیز، معاندین و دشمنان اهل بیت علیهم السّلام با تکرار همان شبهات قدیمی سعی در گمراه کردن مردم دارند، با این تفاوت که آن را با رنگ و لعابی تازه و عوام پسند عرضه می‌کنند.

می‌گویند چگونه شیعیان، اهل بیت را فرزندان و ذریه پیامبر می‌دانند؛ در حالی که ایشان فرزندان دختری رسول خدا هستند؟ با این سخن و با طرح چنین استدلالی ضعیف، در صدد آن هستند تا اهل بیت را فرزندان پیامبر ندانند و حال آنکه پیامبر به صراحت فرمود:

«خداى متعال ذريّه هر پيامبرى را از صلب خود او قرار داده، اما ذريّه مرا از صلب على بن ابى طالب عليه السلام... پس آنان را پيشرو قرار دهيد و از ايشان جلو نيفتيد؛ چرا که آنان در خردسالى بردبارترين شما هستند و در بزرگى داناترين شما. بنابراين، از آنان پيروى كنيد؛ چرا كه ايشان شما را به گمراهى نمى كشانند و از راه راست بيرونتان نمى برند.»[1]

با ورق زدن تاریخ پی خواهیم برد که این شبهه از صدر اسلام مطرح بوده و نه تنها نگین انگشتر هستی، پیامبر مکرم اسلام به آن پاسخ داده؛ بلکه اهل بیت علیهم السّلام در وقایع مختلف مجبور به پاسخ این شبهه شده‌اند. این مسئله انعکاس دهنده عمق مظلومیت اهل بیت عصمت و طهارت است که دشمنان در مقام انکار انتساب ایشان به پیامبر درآمده‌اند.

در اینجا متقن‌ترین و علمی‌ترین پاسخ به این شبهه را از کلام باقرالعلوم علیه السّلام نقل می‌کنیم که به گفته آن حضرت، این استدلال از چنان درجه اتقانی برخوردار است که جز شخص کافر، نمی‌تواند آن را انکار کند. 

«ابو جارود از امام باقر علیه السّلام روایت كرد كه آن حضرت خطاب به من فرمودند: ای ابو جارود! مخالفین درباره‌ حسن و حسین علیهماالسّلام به شما چه می‌گویند؟ عرضه داشتم: انكار می‌كنند كه حسنین علیهما السّلام، پسران رسول خدا صلّی الله علیه و آله هستند.

امام فرمودند: تو چگونه پاسخ داده و به چه چیز بر آنان احتجاج كردی؟ عرض كردم: با این سخن‌ خداوند متعال درباره عیسی ‌بن مریم علیه السلام احتجاج كردیم: «وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ ۚ كُلًّا هَدَيْنَا ۚ وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ ۖ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَىٰ وَهَارُونَ ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ * وَزَكَرِیَّا وَیَحْیَی وَعِیسَی وَإِلْيَاسَ؛[2] و ما به ابراهیم، اسحاق و یعقوب را عطا کردیم و همه را به راه راست بداشتیم و نوح را پیش از ابراهیم و فرزندانش داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را هدایت نمودیم و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم * و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را نیز که از نسل اویند، هدایت نمودیم»؛ زیرا این آیه، عیسی ‌بن مریم را با اینکه دارای پدر نبود، از نسل حضرت نوح علیه السّلام معرفی كرده است.

امام علیه السّلام در ادامه فرمودند: به شما چه گفتند؟ عرض كردم: گفتند: ممكن است پسر دختر از فرزندان شخص باشد، ولی از صُلب (پشت) او نیست. امام باقرعلیه السّلام سوال کردند شما در پاسخ به آنان چه گفتید؟ عرض كردم: با این کلام پروردگار به رسولش صلی الله علیه و آله استدلال كردم كه فرمود: «فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ؛[3] بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود» در این آیه که مشهور به آیه "مباهله" است خداوند متعال، حسنین علیهم السّلام را فرزندان رسول خدا معرفی می‌کند. 

امام باقر علیه السّلام فرمودند: چه ‌گفتند؟ عرض كردم: گفتند: عرب‌­ها گاهی می‌گویند: «أبناء رجل؛ پسران یک مرد» و ممكن است دیگران بگویند: «أبناؤنا؛ پسران ما» یعنی به هر دو صورت گفته می­‌شود، ولی صورت دوم از روی مسامحه است نه واقعیت.

از این‌رو، ابو جارود و دیگران هر استدلال و برهانی اقامه کردند، مورد پذیرش مخالفین قرار نگرفت و با اشکالات واهی همه را رد کردند. در این جا بود که شکافنده علوم اولین و آخرین و بازکننده علم تمام انبیاء و مرسلین فرمودند: ای ابو جارود! من برهان و دلیل این مسئله را از كتاب خدای عزوجل و پروردگار عالمیان برای شما بیان می‌كنم كه حسنین(اهل بیت) از صلب رسول خدا علیهم السّلام هستند و این دلیل را فقط كافران رد می‌كنند.

ابوجارود عرض كرد: قربانت گردم، این آیه کدام است؟ امام فرمودند: آن جایی كه خداوند متعال فرمود: «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ... وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ؛[4] حرام شد بر شما ازدواج با مادران و دختران و خواهران... و زنان پسرانتان كه از صلب(پشت) ‌خودتان هستند» پس ای ابو جارود! از آنان بپرس، آیا نكاح همسران حسنین(اهل بیت) برای رسول خدا صلی الله علیه و آله حلال است؟ اگر در پاسخ گفتند: بله، در این صورت آنان دروغ می‌گویند و مرتكب گناه بزرگی شده‌اند و اگر در پاسخ بگویند: خیر؛ حلال نیست که پیامبر با زنان ایشان ازدواج کند؛ پس آنان پسران وی و از صلب او هستند.»

پی نوشت‌ها:
[1] الفضائل شاذان بن جبرئیل، ص130.
[2] سوره انعام، 84-85.
[3] سوره آل عمران، 61.