معاونت فرهنگی و روابط عمومی ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات کردستان؛ قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی برای هدایت بشر و رساندن او به کمال نازل شده است. از اینرو تمام حقایقی که موثر در هدایت است را در خود جا داده است و به صراحت فرموده است: «وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ؛[1] و هیچ تر و خشکی نیست مگر آنکه در کتابی روشن [ثبت] است.»
خداوند متعال، تأویل آیات قرآن را منحصر به خود و راسخان در علم کرده و فرموده است: «وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ؛[2] در حالى كه تأويل آن را جز خداى نمىداند. و آنان كه قدم در دانش استوار كردهاند.»
امام صادق(علیه السّلام) راسخان در علم را چنین معرفی میکنند: «نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ،[3] ما اهل بیت راسخان در علم هستیم.»
سوالی که پیش میآید این است که اگر تمام حقایق در قرآن وجود دارد آیا کودتایی که بعد از شهادت پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) رخ داد و باعث غصب خلافت و به تبع آن انحراف بسیاری از مردم از مسیر حق و حقیقت شد، در قرآن ذکر شده است!؟
خداوند متعال، اولین و بزرگترین کودتا در اسلام را در خلال آیات سوره «مدثر» منعکس کرده است. در اینجا برآنم برخی از آیات این سوره مبارکه را از کلام نورانی امام صادق(علیه السّلام) که مفسر حقیقی و عالم به تأویل قرآن است بیان کنم.
علی بن ابراهیم قمی در مجلد دوم کتاب تفسیر خود چنین روایت کرده است که امام صادق(علیه السّلام) در خصوص آیه «ذَرْنِی وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِیدًا؛ به من واگذار کار انتقام آن کس را که من او را تنها آفریدم» میفرماید: کلمه «وحید»، در این آیه به معنای ولد الزنا است كه همان «زُفَر» است و علامه مجلسی(رحمه الله) در توضیح این کلمه میگوید: مقصود از «زفر» در روایات، کنایه از غاصب دومی است.[4]
امام صادق(علیه السّلام) در ادامه فرمودند: مقصود از آیه «وَجَعَلْتُ لَهُ مَالًا مَّمْدُودًا؛ و به او مال و ثروت فراوان بذل کردم»، اجل و زمان معین است و مقصود از آیه «وَبَنِینَ شُهُودًا؛ و فرزندانی که همواره نزد او [و در خدمت او] هستند»، یاران خلیفه دوم هستند كه به دروغ میگفتند كسی چیزی از پیامبر(صلّی الله علیه و آله) به ارث نمیبرد[و این چنین ارث حضرت زهرا(سلام الله علیها) را غصب کردند.]
امام فرمودند: منظور از آیه «وَمَهَّدتُّ لَهُ تَمْهِیدًا؛ و قدرت و مکنت به او دادم» فرمانروایی است كه به وی دادم و زمینه را برای آن فرمانروایی فراهم كردم[و این سنت خدا است که اگر شخصی با سوء اختیار خود بخواهد در مسیر باطل قدم بگذارد غالبا با معجزه و امور خارق العاده مانع از او نمیشود.]
و سپس حضرت در تفسیر آیه «ثُمَّ یَطْمَعُ أَنْ أَزِیدَ * كَلَّا إِنَّهُ كَانَ لِآیَاتِنَا عَنِیدًا؛ باز هم طمع دارد که بر او بیفزایم * هرگز چنین نخواهد شد؛ چرا که او نسبت به آیات ما دشمنی میورزد»، فرمودند: یعنی این كه ولایت علی(علیه السّلام) را انكار میكرد و نمیپذیرفت و سخن رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) را در این خصوص پذیرا نبود.
حضرت در ادامه فرمودند: آیه «سَأُرْهِقُهُ صَعُودًا * إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ؛ به زودی او را به بالا رفتن از گردنه عذابی بسیار سخت مجبور می کنم * او انديشيد و طرحى افكند»، یعنی این كه در خصوص امر ولایت كه به آن امر شده است، تفكر كرد و با خود گفت: اگر رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) از دنیا رحلت كند، به بیعتی كه در روزگار رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) در خصوص ولایت علی(علیه السّلام) داشته، وفادار نخواهد ماند.
امام صادق(علیه السّلام) در تفسیر آیه «فَقُتِلَ كَیْفَ قَدَّرَ * ثُمَّ قُتِلَ كَیْفَ قَدَّرَ؛ مرگ بر او باد، چگونه طرحى افكند * باز هم مرگ بر او باد، چگونه طرحى افكند» چنین فرمودند: عذابهای پی در پی كه از طرف امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشّریف) به وی میشود.
امام سپس فرمودند مقصود از آیه «ثُمَّ نَظَرَ* ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ؛ سپس نگاهی افکند * سپس چهره درهم کشید و قیافه نفرت آمیز به خود گرفت» این است که «زفر» به رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و امیر المؤمنین(علیه السّلام) نگاه كرد و نسبت به آن چه به آن امر شده است، روی درهم كشید و ترشرویی كرد و بعد از آن فرمود منظور از «ثُمَّ أَدْبَرَ وَاسْتَكْبَرَ * فَقَالَ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ یُؤْثَرُ؛ سپس پشت [به حقّ] کرد و تکبّر ورزید» این است که زفر گفت: پیامبر(صلّی الله علیه و آله) مردم را به وسیله علی (علیه السّلام) جادو كرد و «إِنْ هَذَا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ؛ این فقط سخن انسان است» یعنی این كه این سخنان، وحی از جانب خداوند نیست.[5]
خداوند متعال از این آیات به بعد، عذابهای دردناکی را برای «زفر» به واسطه اعمال و کودتایی که انجام داده است وعده میدهد که به راستی «إِنَّ اللَّهَ لَا يُخْلِفُ الْمِيعَادَ؛[6] هرگز خدا نقض وعده خویش نخواهد کرد.»
کودتایی که بعد از شهادت پیامبر اسلام برنامه ریزی شد، تبعات سنگینی برای انسانیت به بار آورد که یکی از مهمترین آنها به شهادت رسیدن حضرت زهرا(سلام الله علیها) بود که خداوند متعال در همین سوره به بزرگی از این بانوی آسمانی یاد کرده و فرمود: «إِنَّهَا لَإِحْدَى الْكُبَرِ* نَذِيرًا لِلْبَشَرِ؛[7] كه اين يكى از حادثههاى بزرگ است * در آن پند و اندرز آدمیان است» که امام باقر(علیه السّلام) فرمودند: منظور از این آیه، حضرت زهرا(سلام الله علیها) میباشد.[8]
امیدوارم خداوند متعال مرا در مسیر ولایت و امامت اهل بیت(علیهم السّلام) ثابت قدم بدارد.
پی نوشت
[1] سوره انعام، 59.
[2] سوره آل عمران، 7.
[3] کافی، ج1، ص186.
[4] بحارالانوار، ج2، ص223.
[5] سوره مدثر، 11-25.
[6] سوره آل عمران، 9.
[7] سوره مدثر، 35-36.
[8] تفسیر قمی، ج2، ص396.